Dawne browary - Browar Grudziądz

żródło: www.graudenz.pl

Jest 18 czerwca roku pańskiego 1291. Mistrz zakonny Prus Meinharda z Kwerfurtu podpisuje w Lipienku akt lokacyjny Grodu Grudziądz, który znajduje się gdzieś między Toruniem a Gdańskiem. Pierwsze pisane źródła traktujące o warzeniu piwa w grodzie pochodzą z 1313 roku. Jest w nich mowa o cechu piwowarów, który warzył piwo na potrzeby miasta. Od roku 1380 ratusz miejski zaczął pełnić dodatkową funkcję, gdyż otwarto w nim wyszynk (karczmę) w którym podawano piwo. Trunek był wówczas warzony w jednym ze skrzydeł grudziądzkiego zamku. Dynamiczny rozwój miasta został przerwany w XV wieku przez polsko-krzyżackie wojny. Po wygranej przez króla Jagiełłę bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku, Grudziądz na krótki czas został włączony do Królestwa Polskiego, po czym powrócił w ręce Pruskie. Sytuacja zmieniła się 8 lutego 1454 roku, kiedy to po czterodniowym oblężeniu zamek został zdobyty przez Związek Pruski* (*krzyżacka opozycja niezadowolona z kryzysu ekonomicznego panującego w Prusach) i poddany we władanie Kazimierzowi Jagiellończykowi. O znaczeniu piwowarstwa w dawnych czasach świadczyć może fakt, iż w XVI wieku na terenie miasta oprócz browaru zamkowego działały jeszcze 2 inne browary oraz słodownia. 

żródło: mojepiwo.com

Złoty okres w rozwoju miasta ponownie został przerwany przez wojny, tym razem polsko-szwedzkie. W bitewnym zamieszaniu browar został zniszczony, ale mieszkańcy i urzędnicy (zapewne z potrzeby serca i ducha) nie zwlekali długo z jego obudową. Nowy browar postawiony na terenie folwarku Fijewo był gotowy do pracy w bardzo krótkim czasie. Do 1851 roku nosił nazwę "Browaru Urzędowego" (Amtsbrauerei), kiedy to został wykupiony przez rodzinę Chales de Beaulieu a jego nazwa została zmieniona na "Browar Kuntersztyn" (Kunterstein). 

Przez najbliższe 45 lat browar funkcjonował bez większych zmian, natomiast w roku 1896 przekształcił się w spółkę akcyjną. W tym czasie na terenie Grudziądza założono jeszcze kilka browarów, między innymi browar Wilhelma Sommera. Niemieckiego lekarza neurologa i psychiatry, który był  w stanie wytworzyć 15000 hl piwa rocznie. W okresie międzywojennym browar Kuntersztyn dzięki sprawnemu zarządzaniu przeszedł suchą nogą przez kryzys ekonomiczny, co więcej, nabrał charakteru koncernowego. Pod jego jurysdykcją znajdowały się mniejsze browary w Tczewie, Świeciu, Toruniu i Kobylepolu. W roku 1930 browar sprzedał rekordowe (jak na tamte czasy) 40 210 hl-y piwa, co uplasowało go na 4 miejscu w kraju. Okres drugiej wojny światowej nie wprowadził większych zmian w funkcjonowaniu browaru, natomiast po wojnie w 1960 roku zakład został włączony w struktury Bydgoskich Zakładów Piwowarskich. 

Jedenaście lat po transformacji ustrojowej w Polsce, Bydgoskie Zakłady Piwowarskie zostały sprywatyzowane przez austriackie zakłady Braun Union (Heineken). Nowy właściciel po kilku miesiącach przeniósł produkcję do Warszawy a browar w Grudziądzu został zamknięty. Rok po tym wydarzeniu nowo powstała spółka Browary Grudziądz Sp. z o.o. odkupiła od austriackiego koncernu majątek browaru i w styczniu 2003 roku po modernizacji kosztującej około 4 mln zł, wznowiła produkcję.

źródło: ahumba.strefa.pl

Dyrektorem ds. marketingu został Zbigniew Suhak (niegdyś wiceprezes browaru "Kujawiak" i dyrektor dystrybucji Braun Union w Polsce). Grudziądzkie zakłady w swojej ofercie miały piwo o nazwie "Hubal", z powodu którego rozpętała się nie mała awantura. Otóż pseudonimu "Hubal" używał w czasie II wojny światowej major Henryk Dobrzański. Browar świadomie wykorzystał tą nazwę do promocji swojego piwa, za co spotkał się z krytyką wśród osób związanych rodzinnie i emocjonalnie z majorem. Na nic zdała się argumentacja browaru, który chciał w ten sposób uczcić pamięć majora, który przez krótki okres swojego życia był związany z Grudziądzem. Dzisiaj pozostaje nam tylko samodzielnie ocenić kto w tym sporze miał rację.

Od roku 2006 przedsiębiorstwo rozpoczyna okres inwestycji, nabywa prawa do dystrybucji napojów chłodzących marki "Kapss", które dotąd rozlewała wytwórnia wód mineralnych w Połczynie-Zdroju. Rozlewa też własną wodę mineralną pod nazwą "Grenlandia", oraz podejmuje próbę wykupienia od marki Żywiec likwidowanych zakładów piwowarskich w Bydgoszczy. Niestety w 2008 roku z powodu problemów z urzędem celnym właściciele są zmuszeni zamknąć browar. Grudziądzkie piwo jeszcze przez rok krąży na rynku by w 2009 roku zniknąć z niego zupełnie. 

źródło Google Streetview

Obecnie planuje się na miejscu browaru wybudować (a jakże) Galerię Handlową. Póki co plany te pozostają niezrealizowane a zabudowania dawnych zakładów piwowarskich w Grudziądzu niszczeją. Nikt nie wie jaka będzie przyszłość, czy browar znów odrodzi się jak feniks, czy może już zapisano ostatnią kartę w jego historii i za parę lat przykryją ją butiki, drogerie i inne "dobrodziejstwa" obecnych czasów.

Źródła:

http://www.graudenz.pl/ciekawostki/zapomniany-grudziadz/piwowarstwo-w-grudziadzu

http://www.odznaka.kuj-pom.bydgoszcz.pttk.pl/opisy/1f/grudbrow.htm

http://www.mmgrudziadz.pl/artykul/mielismy-swoj-browar-w-grudziadzu-i-sladu-nie-ma

http://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Grudziądza

http://pl.wikipedia.org/wiki/Grudziądz